Tìm một chặng nghỉ chân trước khi vượt qua con đèo và dãy Hoành Sơn, tôi đã dừng lại ở bãi biển Hoành Sơn. Nằm ngay dưới chân đèo Ngang, đúng hơn là nằm ngay ngã ba từ tuyến quốc lộ 1A đi sát biển phân nhánh - một nhánh lên đèo theo con đường xưa cả ngàn năm, một nhánh đi xuyên hầm Đèo Ngang qua núi, bãi biển Hoành Sơn hoang sơ và lẩn khuất…
Bãi Hoành Sơn thuộc địa phận xã Kỳ Nam, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh - cách chân đèo Ngang chưa tới 2km (theo hướng quốc lộ Bắc - Nam), phía bên kia là địa phận Quảng Bình. Có lẽ ở nơi “tận cùng” này, mọi thứ vẫn còn hoang sơ - hoang sơ như con đèo và dãy Hoành Sơn hùng vĩ. Bãi biển Hoành Sơn được dãy núi bao bọc che chở nên kín đáo và lặng gió; nước trong, xanh ngắt. Nơi đây thừa hưởng khí hậu cũng như phong cảnh của cả biển và núi rừng. Ở bãi biển có thể nhìn thấy dãy Hoành Sơn - dãy núi chạy từ dải Trường Sơn - kéo ra tận biển Đông. Ở đó cũng có những bãi đá lô xô lan từ núi ra biển như như bãi “đá nhảy” như nhiều bãi biển miền Trung…
Bãi biển Hoành Sơn nhỏ, hẹp, không thể là những bãi tắm hoành tráng mang tính công nghiệp du lịch ở miền trung như Sầm Sơn (Thanh Hóa), Cửa Lò (Nghệ An)… nhưng lại gây ấn tượng bởi sự hùng vĩ và hoang sơ của thiên nhiên, sự giản dị của cuộc sống con người. Biển Hoành Sơn rất phù hợp với tính chất nghỉ dưỡng, kết hợp tham quan ngắm cảnh. Thiên nhiên ưu đãi cho Hà Tĩnh bờ biển dài 137km với nhiều bãi biển đẹp như Thiên Cầm, Xuân Thành, Đèo Con… đã trở thành những điểm du lịch thu hút khách. Bãi biển Hoành Sơn là một địa điểm đầy tiềm năng với nhiều lợi thế về giao thông (ngay cạnh quốc lộ 1A), khí hậu, cảnh quan. Và quan trọng, ý nghĩa nhất là nó nằm dưới ngay chân Đèo Ngang và dãy Hoành Sơn, một địa danh lịch sử, một thắng cảnh đầy hấp dẫn. Tại khu vực này còn có đền thờ công chúa Liễu Hạnh - một trong tứ bất tử và là tiêu biểu cho tín ngưỡng thờ mẫu ở Việt Nam.
Bãi biển Hoành Sơn chắc chắn sẽ hấp dẫn những người ưa phiêu lưu, khám phá. Thử xem, một buổi chiều trên bãi biển, trời man mác, không có ai; và bất chợt một… đàn bò hiện ra. Dải Hoành Sơn đâm ra biển xanh mờ, những con sóng chồm lên bãi đá… Và thử xem, buổi chiều lên con đèo và xuống khi trời muộn; vẳng nghe thơ Bà Huyện Thanh Quan: “Một mảnh tình riêng ta với ta…”.
Nơi đây nổi tiếng kín gió vì được dãy Hoành Sơn che chở xung quanh. Nằm thả mình trên mặt biển đón những cơn gió mát lạnh và ánh nắng vàng là trải nghiệm không thể bỏ qua. Bãi cát trắng tinh trải dài, làn nước trong xanh, tinh khôi và khung cảnh hoang sơ khiến du khách mê đắm quên lối về
Theo Kiến trúc & Đời sống số 217