Thăm Vườn Lộc Uyển ở Sarnath

Nơi ấy có một bảo tháp khổng lồ đánh dấu sự ra đời bài kinh chuyển Pháp luân danh tiếng của Đức Phật với năm anh em nhà Kiều Trần Như, ở đó cũng có một ngôi chùa cổ với những điểm nhấn khác lạ về kiến trúc và trang trí nội thất. Những dấu ấn đặc biệt ấy hiện hữu ở một vùng quê yên bình, cách cổ thành Varanasi của Ấn Độ khoảng 13 cây số, được gọi là Vườn Lộc Uyển - một địa danh nổi tiếng trong “Tứ động tâm” (bốn vùng thánh tích) liên quan đến cuộc đời Đức Phật từ khi Ngài đản sanh, giác ngộ, khai giảng giáo pháp và nhập diệt.

Kiến trúc chùa Mulagandha Kuti Vihara

 

Tòa tháp chính của chùa Mulagandha Kuti Vihara mang kiến trúc giống với tháp Đại Giác (Mahabodhi) ở thánh tích Bồ Đề Đạo Tràng (Bodh Gaya), nơi Đức Phật giác ngộ 

 

Vườn Lộc Uyển có một tòa kiến trúc rất độc đáo, là ngôi chùa Mulagandha Kuti Vihara với lịch sử gắn liền với công cuộc phục hưng Phật giáo ở Sarnath. Theo sử liệu, từ thế kỷ thứ 6, khi có nạn giặc Hung nổi lên tàn phá khu thánh tích Vườn Lộc Uyển thì nơi này dần chìm vào quên lãng trong đời sống tâm linh của các Phật tử. Mãi đến năm 1891, Ngài Dharmapala dành tiền mua mảnh đất và dựng lên ngôi chùa, Sarnath mới được chú ý đến. 
Vật liệu chính xây chùa là đá sa thạch hồng, ngoài chất liệu độc đáo, quý hiếm, còn là những nét chạm trổ tinh xảo, với hình bánh xe luân hồi như một chi tiết trang trí độc đáo trên các ô cửa sổ, bảo tháp. Giữa trường lang ngay lối vào chính điện là một đại hồng chung gây chú ý với khách hành hương, đây là món quà được hoàng gia Nhật hiến tặng. 
Tiếp bước theo trường lang ấy, vào đến chính điện, cả một không gian Phật tích mở ra, nổi bật là những bức bích họa trong nội thất miêu tả cuộc đời Đức Phật với những biến cố quan trọng từ khi Ngài sinh ra cho đến khi nhập diệt với lối thể hiện hết sức sống động, tinh tế. Tác phẩm này do Kosetsu Nosu, một họa sỹ người Nhật, thực hiện liên tục từ năm 1932 đến 1936. Phần kinh phí thực hiện ban đầu được một phật tử người Anh là ông Broughton đóng góp, số tiền còn lại do hoàng gia Nhật Bản và các phật tử hai nước cúng dường, cùng với những khoản thu từ các cuộc đấu giá tranh của tác giả dùng để hoàn thiện công trình nghệ thuật độc đáo này.

 

Toàn bộ kiến trúc chùa Mulagandha Kuti Vihara được xây bằng chất liệu quý hiếm là đá sa thạch hồng 

 

Các chi tiết trang trí, điêu khắc của chùa Mulagandha Kuti Vihara với hình ảnh bánh xe chuyển pháp luân, tượng trưng cho Bát Chánh Đạo trong giáo pháp nhà Phật

 

Ngay cạnh chùa Mulagandha Kuti Vihara là một công trình ghi dấu nơi bài kinh “Chuyển pháp luân” danh tiếng, khởi đầu sự nghiệp Hoằng pháp của Đức Phật, ra đời sau khi Phật thành đạo. Người bạn dẫn đường Razip cho biết: “Nơi đây có tên là Mrigadava, có nghĩa là Vườn Nai (Vườn Lộc Uyển), trước kia là một cánh rừng rập rạm với rất nhiều nai sinh sống. Tên gọi Sarnath bắt nguồn từ Sagangranat cũng có nghĩa là Vườn Nai, khu vực quan trọng nhất trong thánh tích này chính là bảo tháp Chánh Pháp (Dhamekh)”. 
Nhà sư Huyền Trang người Trung Hoa khi sang Tây Thiên thỉnh kinh cũng đã từng choáng ngợp trước vẻ đẹp của Vườn Lộc Uyển, trong ghi chép của ngài có ghi vào năm 640 sau công nguyên, Sarnath kiêu hãnh tồn tại với những bảo tháp khổng lồ với 1.500 tu sĩ trong những tu viện rộng lớn.
Thánh tích Vườn Lộc Uyển, cùng bảo tháp Dhamekh dù không còn nguyên vẹn như xưa, nhưng vẻ đẹp lưu lại từ những nét điêu khắc đầy tinh xảo trên nền đá ở các tháp Phật cũng đủ minh chứng một thời kỳ rực rỡ và nay trở thành điểm đến của người mộ đạo và cả những lữ khách yêu thích khám phá nét đẹp ngàn năm, được lưu dấu trên những mảng điêu khắc, xây dựng trong các công trình kiến trúc nổi bật ở Sarnath.

 

Bảo tháp Chaukhandi (Tháp Gặp Gỡ) đánh dấu nơi Đức Phật gặp lại năm anh em Kiều Trần Như sau khi Ngài thành đạo

 

Quanh bảo tháp Dhamekh còn rất nhiều các công trình kiến trúc lớn nhỏ khác, dù không còn nguyên vẹn nhưng vẫn lưu giữ được những đường nét và chi tiết điêu khắc tinh xảo 

 

 

Các bức bích họa trang trí trong nội thất chùa Mulagandha Kuti Vihara miêu tả về cuộc đời Hoằng pháp của đức Phật

 

 

 Bảo tháp Dhamekh là một khối kiến trúc hình tròn gồm 2 phần chồng lên nhau, cao đến 30m

 

Kết cấu kiến trúc phức tạp phần tháp chuông của chùa Mulagandha Kuti Vihara 

 

 

 

 

Hai chất liệu chủ đạo xây nên bảo tháp Dhamekh là gạch nung và đá sa thạch, với rất nhiều chi tiết chạm khắc trang trí tinh xảo, miêu tả các hoa văn hình cánh sen, các đường kỷ hà rất sống động và tinh tế 

 

Theo Kiến Trúc & Đời Sống số 124